De stripdagen in Haarlem zijn in volle gang. Een rondje door het centrum laat zien hoe ontzettend divers het medium is, hoeveel je ermee kan. Toch krijg ik nog steeds wel vaak de vraag: wat is daar nou eigenlijk zo leuk aan, strips?

Omdat het medium zo breed is denk ik niet dat ik die vraag volledig kan beantwoorden. Wat er leuk is aan superheldenstrips is heel anders dan wat er leuk is aan een graphic novel als Fun Home, en dat is weer een heel eind verwijderd van wat er leuk is aan iets als de stripcaps van Girls door Merel Barends.

De basisantwoorden zullen bekend klinken: door de combinatie van woord en beeld kan de strip zich nestelen in het gebied tussen boek en film. Net als in een boek zijn er geen praktische grenzen aan de verbeeldingskracht van de maker en kan je de wereld vanuit een heel persoonlijk oogpunt kan tonen. Net als bij een film kan je verder de verbeeldingskracht van de lezer een handje helpen. En daar bovenop kan je net als bij televisie verhalen over een hele lange tijd uitsmeren.

Superheldenstrips, bijvoorbeeld, waren al in staat om wonderlijke krachten uit te beelden ver voordat de CGI voldoende geavanceerd was om ze geloofwaardig op het scherm te kunnen brengen. Ik las laatst een hoop oude X-men strips, en daarin worden panels onvoorstelbaar volgepropt met niet alleen een dozijn mutanten en hun uiteenlopende krachten maar ook een levend eiland. Tegenwoordig kan je zoiets ook in films doen, maar die oudere strips hebben toch nog steeds hun charme.

Nieuwere standaard superheldenstrips vind ik zelf minder interessant, omdat de films die standaardverhalen ondertussen zo goed kunnen vertellen. Maar er wordt nog steeds veel leuks gedaan met superhelden. Squirrel Girl en Hellcat! hebben een humoristische, jeugdige invalshoek. Ms Marvel is in de gedaante van een superheldenstrip eigenlijk de coming-of-age van een moslimmeisje uit New Jersey; Black Panther wordt nu geschreven door activist en essayist Ta-Nehisi Coates. En The Vision is nu een surreële strip waarin The Vision probeert met zijn synthetische vrouw en kinderen een “normaal” leventje op te bouwen in de suburbs. Spoiler: dat gaat al heel snel heel erg fout.

Een graphic novel als Fun Home is heel anders. Daaruit blijkt hoe goed strips zich lenen voor autobiografie. Fun Home vertelt het verhaal van de kindertijd van schrijfster Alison Bechdel, en van haar vader die stiekem ook homosexueel was en vermoedelijk zelfmoord pleegde. Ondertussen gaat het ook nog over literatuur: o.a. Proust, Fitzgerald, Camus en Colette komen langs.

Graphic novels hoeven niet autobiografisch te zijn. Het verhaal van Bechdel is ook verwerkt tot een schijnbaar heel goede musical. Toch past dit verhaal heel erg goed bij dit medium. Er zijn beter tekenaars dan Bechdel, maar doordat alle tekeningen door haar zijn gemaakt voelt het verhaal extra persoonlijk. In woorden kan je jezelf verbergen; in tekeningen is dat volgens mij moeilijker.

Het derde hierboven genoemde voorbeeld zijn de stripcaps die Merel Barends (die ik gisteren voor het eerst “in het echt” ontmoette – hey Merel!) maakte over het afgelopen seizoen van Girls. Het zijn meer dan alleen samenvattingen: het gaat eigenlijk vooral om de thematiek van de afleveringen. Er zijn eindeloos veel geschreven recaps; sommige daarvan zijn ook heel goed. Maar via een tekening kun je vaak een scène veel efficiënter schetsen – letterlijk.

Wat ik hierboven beschrijf is nog maar een fractie van wat er met strip kan. Ik was gisteren ook nog langs de tentoonstelling Drawing Modern Feminism (tot het einde van de Stripdagen nog te zien in de Kloostergangen in Haarlem). Alle daar tentoongestelde strips zijn ook online te lezen. Hier wordt strip ingezet als activisme. Dan heb je nog historische strips, humoristische strips, experimentele strips, kinderstrips, verstrippingen van films en series… De vraag “wat is er nu zo leuk aan strips” heeft meer verschillende antwoorden dan in één stuk genoemd kunnen worden. Één ding is zeker: zo’n bezoek aan de stripdagen, daar krijg je zin in strips lezen van!

De illustratie bij dit stuk komt uit de strip die Merel Barends maakte voor de hierboven genoemde tentoonstelling.