Game of Thrones zit vol vrouwen die zichzelf proberen te ontworstelen aan de patriarchale samenleving waarin ze leven. Cersei en Margaery proberen binnen het systeem macht te verkrijgen. Arya en Brienne kiezen voor gewelddadig verzet. En dan is er nog Sansa.

Waarschuwing: spoilers voor Game of Thrones tot en met aflevering 1 van seizoen 6.

De rol van Sansa – verhaaltechnisch gezien – is duidelijk. George R.R. Martin kan aan de hand van haar personage laten zien dat een patriarchale samenleving voor iedereen slecht is, zélfs voor vrouwen die zich volledig schikken in de hen toegekende rol. Sansa is mooi, gedwee, en wil niets liever dan trouwen met haar prins en veel baby’s krijgen – niet omdat ze macht wil als koningin, maar omdat ze zichzelf wel ziet in de rol van sprookjesprinses.

De lijst van wat Sansa vervolgens overkomt is lang en deprimerend, in de serie nog meer dan de boeken. Al haar illusies en dromen worden één voor één gestript: dit sprookje zou zelfs voor de gebroeders Grimm te gruwelijk zijn. Elke prins op wie ze haar hoop vestigt blijkt een monster. En toch blijft er iets in Sansa zich vastklampen aan de wereld waarmee ze opgroeiden: in eerste instantie slaat ze de hulp van Brienne af, omdat een vrouw niet past in het ridderlijke ideaal dat zij voor ogen heeft. Dat dat ridderlijke ideaal verraderlijk is gebleken verandert dat niet.

Het is makkelijk Sansa als eeuwig slachtoffer weg te zetten, vooral in vergelijking met haar ondernemende zus Arya, die ondertussen in een andere continent beland is en die in haar zucht naar wraak al meerdere mensen koelbloedig vermoordde. Arya is het bekende model van het meisje dat zich verzet tegen onderdrukking en zich ontworstelt aan de haar opgelegde rol. Al in de eerste aflevering vond ze zwaardvechten leuk en borduren en andere “meisjesdingen” stom. Ze ontwikkelt zich geleidelijk tot heuse actieheldin.

Daarmee vergeleken is Sans heel passief. Als ze vlucht is het steeds op initiatief van iemand anders. Waar andere vrouwelijke personages macht voor zichzelf proberen te bemachtigen – Daenarys met haar draken, Ellaria door het plegen van een heuse coup, Melisandre met magie en de Queen of Thorns via grootmoederlijke manipulatie – reikt de ambitie van Sansa niet verder dan overleving.

En toch. Toen in de eerste aflevering van seizoen zes Sansa dan toch de dienst van Brienne accepteerde, een zielig, onderkoeld hoopje ellende dat toch haar schouders recht hield, was dat ronduit inspirerend. Overleven in deze wereld is tenslotte alles behalve vanzelfsprekend – de lijst personages die het niet gelukt is groeit elke week weer. Sansa doet dat overleven door te incasseren, zonder zich vast te bijten in wraak. Het tienermeisje blijkt taai.

Ik hoop dat deze aflevering een keerpunt blijkt te zijn. Dat vanaf nu Sansa meer mag dan alleen slachtoffer zijn, dat blijkt dat ze in de tussentijd geleerd heeft hoe het spel der tronen gespeeld moet worden. Ik vrees dat Benioff en Weiss nog niet met haar klaar zijn – het zou me niets verbazen als ze haar een zwangerschap aandoen – maar wie weet wordt dit het seizoen van Sansa.

Naïef, wellicht. Waarschijnlijk. Teveel sprookjes gelezen, dat zal het zijn. Ergens hoop ik toch nog op een gelukkig einde, hoe relatief ook. Grote kans dat dit seizoen juist ook die illusie wegneemt. Maar voorlopig houd ik eraan vast.