Jaws gaat over een haai, en heeft een memorabele tweetoonstheme. Yadayadayada komt uit Seinfeld; as if! uit Clueless. In Pride & Prejudice krijgt Elizabeth Bennet aan het einde haar Mr. Darcy. Jon Snow weet niks. Sommige stukken popcultuur zijn zo alom bekend dat zelfs mensen die ze zelf nooit hebben gelezen/gekeken de grote lijnen wel kennen.

Dat denk ik tenminste altijd. Ik bots echter steeds vaker tegen de grenzen aan: dingen die ik als algemene kennis beschouw blijken dan toch wat obscuurder dan gedacht. Slechts de helft van mijn collega’s wist laatst wat een Stormtrooper was. Het woord “Hufflepuff” kon op nog minder herkenning rekenen. Mijn vriend bleek noch Seinfeld noch Clueless te kennen. En ik heb al meermalen het einde van boeken “verklapt” aan vrienden – vaak zonder die boeken zelf te hebben gelezen.

Kortom: ik beschouw vrij veel als algemene popculturele kennis. Teveel, misschien. Het komt bij een pubquiz wel eens van pas (en als popcultuurschrijver, natuurlijk) maar het betekent ook dat veel mensen me af en toe wat meewarig aankijken. Ik interpreteer de wereld en veel van wat er met mij gebeurt door de lens van popcultuur – en daardoor hebben andere mensen soms geen idee waar ik het nú weer over heb.

Een probleem is ook dat we tegenwoordig in de wereld van de lange staart leven. Alle mensen van de leeftijd van mijn ouders hebben Swiebertje gekeken. Vrijwel iedereen van mijn leeftijd kan de Friends-tune meezingen. Er zijn nog steeds van die alomtegenwoordige fenomenen – Game of Thrones (vanavond weer!), de Marvel-films, Gone Girl – maar nu het mogelijk is om het te redden met een kleine publiek én om dingen te kijken/lezen wanneer je er zin in hebt is de aandacht veel meer versnipperd. Chris Anderson signaleerde dit fenomeen al tien jaar geleden en noemde het “the Long Tail”. Dat was nog vóór streamen via Netflix zo alomtegenwoordig was, vóór Peak TV – de staart is alleen nog maar langer geworden.

Op zich ben ik vóór the Long Tail: als het niet meer noodzakelijk is om een heel groot publiek aan te spreken kan je meer risico’s nemen. Het maakt meer vreemde dingen mogelijk en – niet onbelangrijk – ook meer diversiteit. Crazy Ex-Girlfriend, waarover ik laatst over schreef voor Vileine, was in het oude model al snel gesneuveld. Unbreakable Kimmy Schmidt, onderwerp van een binnenkort gepubliceerd Vileine-stukje, was voor traditionele zender NBC te gewaagd, maar vond bij Netflix een veilige haven. The Americans wordt puur omhoog gehouden door positieve recensies, want naast critici lijkt vrijwel niemand de serie te kijken.

Het nadeel van het verbrokkelen van het aandacht van het publiek is echter wel dat ik een grapje over een “Textmergency” of Pinot Noir alleen tegen bepaalde mensen kan maken – van de rest van de wereld krijg ik dan namelijk zo’n meewarige blik. Als ik de laatste ontwikkelingen in The Americans met iemand wil verwerken moet ik mij tot internetvrienden richten. Het probleem is er omgekeerd ook: als er iemand enthousiast begint over Better Call Saul of Vikings of een van de andere ongetwijfeld fascinerende series waar ik geen tijd voor heb, hebben ze aan mij ook helemaal niks.

Netto is er steeds meer popcultuur voor iedereen, maar steeds minder gedeelde popcultuur. Gelukkig zijn via het internet altijd wel gelijkgestemden te vinden. Het lastig kunnen vinden van popculturele raakvlakken met vrienden en collega’s is een prijs die ik op zich best wil betalen voor het verkrijgen van een diverser, experimenteler aanbod. En ach. Vanaf morgen praten we toch weer met z’n allen over Game of Thrones.