The Caped Crusade van Glen Weldon beschrijft de geschiedenis van Batman. Parallel daaraan bespreekt het hoe in de 77 jaar dat het personage bestaat nerdcultuur opkwam en veranderde. Wat blijkt? Er zijn een heleboel manieren om nerd te zijn.

Weldon zelf is een vrij zeldzaam exemplaar: hij is obsessief fan genoeg om bijna twee uur in de rij te staan op de ComicCon in San Diego om een replica van de Batmobile uit de Adam West-serie te bemachtigen. Hij is echter ook in staat om kritisch te kijken naar zowel de dingen waar hij fan van is als nerdcultuur meer in het algemeen.

Weldon merkt in The Caped Crusade op dat er een verdeling is tussen nerds. Volgens hem zijn (hetero)mannen over het algemeen meer van het codificeren en bestuderen van hun fandom – de continuïteit zorgvuldig bewaken, een kostuum tot in de kleinste details namaken – terwijl vrouwen (en homo’s) de bestaande media meer zien als beginpunt voor hun eigen invulling van het verhaal, of dat nu is via het queeren van de relatie tussen Batman en Robin, via fanfiction of via genderbent cosplay.

Zelf vind ik – heel stereotiepbevestigend – inderdaad dat tweede ook interessanter. Het hardnekkig vasthouden aan continuïteit lijkt me na 77 jaar zowel een onmogelijke als een nutteloze opgave. Veel interessanter is om te zien hoe flexibel een personage als Batman kan zijn. Weldon beschrijft hem als een “inkblot” – een inktvlek waar iedereen wat anders in kan zien. Er zijn een paar basiselementen – dode ouders, veel geld, gadgets – maar Batman kan voor heel uiteenlopende en zelfs tegenstrijdige dingen staan.

Ik zie (net als Weldon, overigens) het liefst de oprechte, pop-art versie van Adam West. De op-en-top boze en getourmenteerde versie van Bale en Affleck vind ik eerde lachwekkend dan cool. Toch moet ik daarbij opletten: Weldon diagnosticeert als zowel de kern als het kernprobleem van obsessief nerddom “if you do not love my thing in the same way, to the same degree, and for exactly the same reasons that I do, you are doing it wrong.” West z’n versie van Batman vind ik zelf de leukste. Maar dat betekent natuurlijk niet dat de mensen die dol zijn op de über-badass interpretatie van Bale en nu Affleck het fout hebben.

Soms vind ik het jammer dat ik mijn kritische oog nooit zodanig kan uitschakelen voor de vorm van “fandom” waar anderen toe in staat zijn. Ik was laatst bij de Dutch ComicCon, en het enthousiasme van de cosplayers daar is aanstekelijk. Het wekte haast jaloezie op, want ik ben er niet echt toe in staat. Er zijn – zoals lezers van dit blog weten – zat series, films, boeken etc. waar ik fan van ben. Tegelijkertijd vind ik het heel lastig om ergens de hoogste sterrenscore aan toe te kennen.

Neem dit boek: ik heb het met heel veel plezier gelezen, moest zelfs regelmatig hardop lachen, en zou het zelfs aan mensen die geen grote Bat-fans zijn van harte aanraden. Toch kan ik niet over het hoofd zien dat het boek vooral in het begin soms wat rommelig is, omdat Weldon te grote lijnen wil trekken door een ingewikkelde geschiedenis.

Het zou eenvoudiger zijn om ongecompliceerd fan te zijn. Gelukkig geeft Weldon ook aan dat zulk enthousiasme ook een keerzijde heeft: een intolerantie voor mensen die het niet met je eens zijn, of die zelfs maar andere redenen hebben voor hun eigen enthousiasme. Fandom van dat soort is wat ervoor zorgt dat recensenten bedreigd worden om negatieve recensies van mensen die een film nog niet eens gezien hebben, dat vrouwen zich niet altijd welkom voelen in nerdkringen, én – vermoed ik – dat films over nerdpersonages de laatste tijd zo weinig risico’s durven te nemen. Dan is het misschien toch niet al te erg om op een iets gematigder manier fan te zijn.