Vrouwen richten zich als ze schrijven te veel op mannen: dat was zo’n beetje de strekking van het essay On Pandering van Claire Vaye Watkins dat de laatste tijd veel aandacht trok. Niet-witte mensen, antwoorde Booker-winnaar Marlon James, schrijven juist te veel voor witte vrouwen.

Ik herkende wel wat in het essay van Watkins. Vrouwen mogen dan meer fictie lezen (en witte vrouwen oververtegenwoordigd zijn in de boekenwereld): de meeste lijsten met “beste schrijvers” bestaan grotendeels uit mannelijke namen. De afgelopen jaren probeer ik mijn leestijd bewuster te verdelen maar lang waren ook mijn lievelingsschrijvers vrijwel allemaal man en dat beïnvloedde ook hoe ik zelf wilde schrijven. Voor fictie deed ik wel eens David Eggers na, voor essays zorgde David Foster Wallace voor inspiratie, en ook Jonathan Lethem was wel een invloed.

Toch heeft ook Marlon James denk ik een punt: als witte vrouw is het niet bepaald moeilijk om iets te vinden dat voor je geschreven is. Hij verzet zich tegen dit “pandering” (een woord waar ik helaas geen mooi Nederlands equivalent voor heb weten te vinden). Hij schreef zijn Booker-winnende boek A Brief History of Seven Killings daarom bewust niet in de stijl die hij identificeert als geliefd door witte vrouwen – in zijn (niet bepaald flatteuze) termen: “Astringent, observed, clipped, wallowing in its own middle-style prose and private ennui”.

Ik heb A Brief History of Seven Killings net uit en het voelde inderdaad ontoegankelijk. Dat kwam niet eens zozeer door de Jamaicaanse slang maar vooral doordat de levenshouding van de personages mij totaal vreemd was, maar tegelijkertijd nooit als minder dan vanzelfsprekend werd gepresenteerd. Er zat genoeg in om me te blijven boeien – sommige stukken zijn op een duistere manier heel grappig en een paar van de personages door wiens ogen we kijken spraken me wel aan. Maar het was absoluut even wennen: een boek dat zo overduidelijk niet voor mij bedoeld was.

Het is natuurlijk helemaal niet slecht, om bij het lezen af en toe uit je comfort zone te worden getrokken. Je leert niet zoveel van boeken als je je beperkt tot boeken die je eigen wereldbeeld weerspiegelen en bevestigen. Dat betekent niet dat ik nu morgen een boek van Donald Trump oppak, maar wel dat ik niet alleen boeken wil lezen van mensen die op mij lijken.

Zelf heb ik niet zo diep nagedacht over voor wie ik schrijf op dit blog – al zou dat waarschijnlijk wel moeten. Ik schrijf denk ik toch vooral voor iemand die op mij lijkt; stukjes die ik zelf leuk zou vinden om te lezen. Vroeger ging ik daarin veel te ver: als ik iets wist dan ging ik er al snel vanuit dat het dan wel algemene kennis zou zijn. Dat licht autistische trekje is er gelukkig dankzij een paar goede redacteurs wel uitgesleten. Toch kan het wellicht geen kwaad om mijn doelgroep in het vervolg wat ruimer te kiezen.