Dit weekend laten op het grote en het kleine scherm twee vrouwen zich niet kisten door hun posttraumatische stressstoornis: Katniss Everdeen, het hoofdpersonage uit The Hunger Games, en Jessica Jones, over wie Netflix net een serie online heeft gezet.

Katniss heeft wel reden om getraumatiseerd te zijn. In film één deed ze mee aan de Hongerspelen, een wedstrijd tot de dood met 23 andere jongeren. In film twee moest ze wéér. Alsof dat niet genoeg was blijkt ze een revolutie te hebben ontketend en voelt ze zich verantwoordelijk voor de vele doden die er vallen.

Toch blijft Katniss doorgaan. Het is een zorgvuldige balans in de boeken als in de films : Katniss wordt absoluut beïnvloed door wat ze heeft meegemaakt en zet zich er niet zomaar over heen, maar een personage dat alleen maar als zielig hoopje in een hoekje zit is niet zo interessant.

Wat Jessica Jones heeft meegemaakt waardoor ze af en toe de namen van straten uit haar jeugd moet opzeggen om te kalmeren, krijgen we maar stukje bij beetje te zien. Het moet wel heel wat zijn geweest, beseffen we al snel: Jessica heeft superheldenkracht. Wat zou zo’n sterke vrouw zo bang hebben weten te maken?

Het antwoord blijkt Kilgrave: een man die anderen kan laten doen wat hij wil. Wat hij Jessica heeft laten doen is na zes afleveringen nog steeds niet helemaal duidelijk, maar ze heeft in ieder geval één persoon vermoord onder zijn invloed.

In de eerste aflevering komt Jessica erachter dat Kilgrave nog leeft. Haar eerste instinct is te vluchten. Uiteindelijk besluit ze toch om te blijven en de jacht op Kilgrave te openen, maar het feit dat ze nog steeds trilt als ze hem ziet maakt de missie er niet makkelijker op.

Vaak als vrouwen op het scherm een trauma te verwerken krijgen is dat seksueel van aard – denk aan zogenaamde rape-revenge-films als Ms. 45. Dat is in deze twee gevallen niet zo, of in ieder geval niet hoofdzakelijk. Kilgrave heeft weliswaar een ongezonde (en seksuele) obsessie met Jessica, maar wat Jessica vooral dwars lijkt te zitten is het geweld dat ze onder zijn invloed heeft gepleegd – en het feit dat ze haar eigen wil verloor.

Opvallend is ook dat hun trauma zich uit als geweld: Katniss is bereid tot moord in koelen bloede, terwijl Jessica maar wat graag mannen in elkaar trimt om haar gevoelens te verwerken. Het is een versie van PTST die we nog niet zo vaak in vrouwelijke vorm zagen: Katniss en Jessica beperken zich niet tot verdediging maar vallen zelf aan.

Misschien nog belangrijker: Katniss en Jessica zijn allebei echte antihelden. Katniss is eigenlijk best wel egoïstisch, en het kan haar bijzonder weinig schelen of ze aardig wordt gevonden. Jessica drinkt als een tempelier, liegt, en heeft er geen enkel probleem mee om de mensen om haar heen tegen elkaar uit te spelen.

Het is te danken aan de (relatief) hoge aantallen vrouwelijke hoofdpersonen die er op het ogenblik zijn dat we – naast die van optimistische, heldhaftige hoofdpersonen als Supergirl – ook de verhalen van deze beschadigde vrouwen kunnen volgen. Makkelijke verhalen zijn het niet. Boeiende wel.