De auteur is dood, volgens Roland Barthes. Ik geloof in principe ook in het bekijken van een tekst alsof het op zichzelf staat. Toch is het vaak erg verleidelijk om biografische details aan te grijpen bij het interpreteren – bij While We’re Young kon ik het in ieder geval niet laten.

While We’re Young gaat over een stel van in de veertig, Cornelia en Josh. Josh is documentairemaker, en is al acht jaar bezig met een moeizame film. Cornelia is de dochter van een prominente documentairemaker die ooit de mentor van Josh was, en produceert de films van haar vader. Josh, en daarna ook Cornelia, raken bevriend met een jong stel, Jamie en Darby, die allebei zo rond de 25 zijn. Jamie is een aspirant documentairemaker, en Josh is nou niet bepaald ongevoelig voor zijn vleierij.

Toch is dat het niet alleen: het zijn vooral de levenshouding en levensstijl van het jongere stel die een bijzondere aantrekkingskracht hebben op Cornelia en Josh, vooral ook omdat vrienden van hun leeftijd druk zijn met kinderen krijgen. Al snel doet Cornelia aan hiphopdans en heeft Josh een hipsterhoed op.

While We’re Young is een film van Noah Baumbach. Hij is nu 45. Op zijn zesentwintigste maakte hij de film Kicking and Screaming, over net afgestudeerden die het volwassenworden aan het uitstellen zijn. Toen hij bijna veertig was maakte hij Greenberg, met Ben Stiller als man van rond de veertig met weinig ambitie en nog minder prestaties. Greenberg is eigenlijk nooit volwassen geworden, maar raast tegelijkertijd wel tegen “de jeugd van tegenwoordig” – vooral wanneer hij ontdekt dat hij er definitief niet meer bijhoort.

Een ex van Greenberg wordt gespeeld door Jennifer Jason Leigh, destijds de vrouw van Baumbach. De love interest van Greenberg, een veel jongere vrouw die ook een beetje dwalende is, wordt gespeeld door Greta Gerwig – voor wie Baumbach Leigh verliet, en die sindsdien zowel zijn levens- als schrijfpartner is.

Samen maakten ze Frances Ha, waarin Gerwig de hoofdrol speelt. Het is een film die een stuk opgewekter en minder cynisch is dan het eerdere werk van Baumbach. Er spreekt een soort levensvreugde uit: Frances Ha is alweer zo’n personage dat niet volwassen wil worden, maar haar zoektocht wordt met een stuk meer medeleven en energie getoond.

Nu is er dan While We’re Young, waaraan Gerwig niet mee heeft geschreven (ze werkten wel samen aan Mistress America, waarvoor helaas nog geen Nederlandse releasedatum is aangekondigd). Een film waarin de aantrekkingskracht van twintigers voor veertigers inzichtelijk wordt gemaakt. Ik ga me dan toch afvragen: is dit een verdediging? Probeert Baumbach uit te leggen – aan ons of misschien aan zichzelf – waarom hij Gerwig niet kon weerstaan?

De film deed mij ook denken aan een essay van Lena Dunham, uit haar boek Not That Kind of Girl. In het essay “I Didn’t Fuck Them, but They Yelled at Me” staat de volgende passage:

My friend Jenni calls them Sunshine Stealers. Men who have been at it a little too long, who are tired of the ride but can’t get off. They’re looking for some new form of energy, of approval. It’s linked with sex, but it’s not the same. What they want to take from you is way worse than your thong in the back of their Lexus. It’s ideas, curiosity, an excitement about getting up in the morning and making things.

Dit beschrijft – zonder de seksuele lading, dan – de houding van Josh tegenover Jamie en ook van Cornelia tegenover Darby. Josh verwondert zich voortdurend over het feit dat Jamie aan een stuk door dingen maakt, over zijn gulheid. En het zou heel goed kunnen dat deel van wat Baumbach tot Gerwig aantrok haar jeugdige creativiteit en enthousiasme waren, en niet – zoals het cliché wil – haar jeugdige lichaam.

In de film blijkt Jamie niet helemaal wie hij leek. De jeugd blijkt toch niet een betere manier van leven gevonden te hebben, en in de teleurstellend burgerlijke coda doen Josh en Cornelia wat er “hoort” voor mensen van hun leeftijd. En stiekem denk ik dan toch: is het expres zo teleurstellend? Je gaat er namelijk van hopen dat Josh en Cornelia liever onvolwassen waren gebleven, lurkend uit een gestoken fles bourbon in hun avondkleding. Het is alsof Baumbach je aanstoot, en vraagt “zou je dan niet ook liever wat zonneschijn stelen?”

Ik zei het al: gevaarlijk, om biografische details te gebruiken bij het interpreteren van een film. Voor je het weet zie je van alles dat er misschien helemaal niet in zit, en gaat je (=mijn) wantrouwen tegen Sunshine Stealers een rol spelen. Maarja. Misschien heb ik over een jaar of vijftien ook wel trek in wat zonneschijn.

PS – oorspronkelijk wilde ik een stuk schrijven over hoe vreemd het is om deze film te kijken als iemand die tussen de twee generaties valt. Maar dat stuk bleek al geschreven, door Molly Lambert, en ook nog eens veel beter dan ik het had kunnen doen.