Ik ben me de afgelopen maanden langzaam een weg aan het banen door Daredevil – de strip. Ik ben begonnen met de reeksen van Brian Michael Bendis, en heb ondertussen bijna tien jaar aan strips gelezen, via het werk van Ed Brubaker en nu Andy Diggle. Blinde advocaat Matt Murdock heeft in die tijd heel wat meegemaakt.

Vóór Bendis aan het roer kwam had Murdock al heel wat pech gehad: onder andere dat zijn vriendin Elektra gedood was (door Bullseye), en zijn vriendin Karen Page vermoord (ook door Bullseye). In de strips daarna gebeurt onder andere het volgende: de identiteit van Daredevil wordt openbaar gemaakt, partner Foggy Nelson wordt vermoord, Daredevil draait de gevangenis is, hij trouwt en zijn vrouw wordt tot waanzin gedreven, hij neemt een tijdje de rol van de Kingpin over, hij wordt de leider van een ninja-operatie en bouwt een fort in New York…

En dit alles gebeurt dus dezelfde man. Geen wonder dat het niet echt een vrolijkerd is – maar echt leren van zijn avonturen doet hij ook niet echt. Het geeft de gebeurtenissen een vreemde gewichtloosheid. De pure accumulatie van gebeurtenissen zorgt ervoor dat er altijd moet worden geëscaleerd, maar dat er ook regelmatig een manier moet worden verzonnen om ondanks alles terug te keren naar de status quo. Dode mensen blijven lang niet altijd dood. Er komt altijd weer een volgende laag kaarten, en zo wordt het kaartenhuis steeds gammeler.

Natuurlijk is enige continuïteit in een verhaal goed. Vooral als verhalen een duidelijk begin en einde hebben is het mooi als je daartussenin niet gestoord wordt door interne inconsistenties. Of het nu gaat om een boekenreeks als A Song of Ice and Fire, een vooraf uitgestippelde filmtrilogie als the Lord of Rings: het is prettig als er niet opeens een dood iemand weer vrolijk rondloopt (…wacht) of in ieder geval als er een zekere interne logica inzit. Bij een televisieserie met een centraal mysterie (Lost, Battlestar Galactica) mag je hopen dat er een plan is voor de ontknoping (…wacht).

Maar veel verhalen worden per definitie beetje bij beetje bedacht. Mij maak je niet wijs dat George Lucas écht de hele Star Wars-reeks al had uitgedacht toen hij Star Wars (sorry: A New Hope) schreef. Bij the Good Wife laten ze regelmatig elementen vallen die niet werken, vaak zonder enige bespreking. Sequels worden meestal pas gepland als een eerdere film succesvol blijkt.

Toch wordt er juist bij een van de vertelvormen die van nature eindeloos voortkabbelt – de superheldenstrip – vaak krampachtig vastgehouden aan continuïteit. En dat terwijl er daar niet één verhaal consistent moet worden gehouden, maar een hele wereld met eindeloos veel personages en onderling verstrengelde plotlijnen.

Als de grote studio’s dan af en toe huis willen houden wordt dat gedaan met een wereldwijde aardbeving – op het ogenblik is er bij Marvel eentje bezig, onder de noemer “Secret Wars” – die bedoeld is om dingen weer overzichtelijk te maken, maar eigenlijk eerder voor verwarring zorgt.

Op de achtergrond van veel strips kom je vaak hints van dit soort gebeurtenissen tegen (kennelijk is Norman Osborn ooit de leider geweest van een soort duistere versie van de Avengers?). Soms draagt dat bij aan het gevoel dat je maar een teen onderdompelt in een grote en gevarieerde wereld, maar meestal zorgt het er vooral voor dat verhalen rommelig worden. Bovendien maakt het de wereld nogal ontoegankelijk voor nieuwe lezers.

Er zijn fans van continuïteit. Michael Minneboo is er één: hij brak laatst met Spider-Man want “Peter is zichzelf niet meer”. Ergens snap ik het wel: Spider-Man is al decennia Michael’s favoriet, en het is nooit leuk als een oude vriend zich opeens anders gaat gedragen. Aan de andere kant: die oudere verhalen blijven bestaan, en het is ook saai om iemand eindeloos verder te zien modderen, zonder mogelijkheid tot echte verandering of groei.

Van mij mag dus het hele concept van continuïteit worden losgelaten. Ik wil wel eens zien hoe een vrolijke versie van Batman eruit ziet, of een vrouwelijke Daredevil, of een Black Widow die niet door de Russen maar door de Amerikanen is gehersenspoeld. Superheldenverhalen worden vaak beschreven als moderne mythologie, en mythes hoeven niet met elkaar te kloppen.

Wat mij vooral interesseert aan superheldenstrips is hoe er met archetypes kan worden gespeeld. Daarom vond ik het ook zo leuk om strip te lezen terwijl ik de Daredevil-serie keek, die in veel opzichten heel anders is. Dat spelen kan pas voluit als makers langetermijnconsistentie mogen laten varen. Ik laat Secret Wars dus maar varen: ik zie wel hoe de situatie ervoor staat als de mist optrekt.