In Nederland is Mad Max: Fury Road maar op een paar plekken in 2D uitgebracht. Dat is jammer: George Miller wilde ooit in 3D filmen, maar leek tussen de regels door niet geheel tevreden te zijn met de post-conversie van zijn, uiteindelijk in 2D gefilmde, meesterwerk.

Op twitter werd veel geklaagd, ook door mij. 3D voegt maar zelden iets toe (behalve een paar euro aan het kaartje): bij de meeste 3D films mag je allang blij zijn als het niet stoort. Ook bij Fury Road – die ik in 3D heb gezien – was het overbodig. Wat een vriend van me het “3D-cumshot” aan het eind noemde was een van de weinige mindere momenten

Bij de screening van Fury Road hadden we eerst de verkeerde 3D-brillen. Ik heb daarom twee 3D-trailers zonder bril zitten kijken: voor Ant-Man en Jurrassic World. Wat bleek? Het ging eigenlijk prima. Driekwart van de shots hadden amper 3D-effecten, omdat de nadruk van het shot zich beperkt tot één focal plane. Het werd zo wel heel duidelijk hoe cynisch de overwegingen van studio’s zijn voor het uitbrengen van een film in 3D, vooral als het via een relatief goedkoop proces achteraf kan.

Ik ben dus in het algemeen anti-3D. Maar toen Michael Minneboo in een twitter-discussie kwam met de boude uitspraak “3D zuigt altijd”, ging ik toch een beetje in de verdediging. En Pina dan, waarbij je op het toneel van een dansvertoning wordt geplempt? Of Hugo, waarbij Scorsese goed heeft ingeschat dat een magiër als Mélies waarschijnlijk graag met 3D had geëxperimenteerd? Of zelfs Adieu au Langage, waarbij de 3D me koppijn gaf maar waarin Godard écht nieuwe dingen wist te doen?

Waar je wel vrij makkelijk mee kan afrekenen is het argument dat de (weinige) voorstanders van de techniek gebruiken, namelijk dat 3D “realistischer” zou zijn.

Bullshit.

Ja, we zien de wereld in 3D. Maar doe eens een oog dicht. Een bal vangen zal moeilijker worden, maar het is niet alsof de wereld er spontaan vlak uitziet. Onze hersenen gebruiken andere indicaties, zoals relatieve grootte, perspectief, gedeeltelijke superpositie en parallax, om diepte-informatie te verkrijgen. Een goede filmmaker heeft aan twee dimensies genoeg.

En wat is nou eigenlijk realisme? De echte wereld heeft tenslotte geen cuts of zooms. Is de overzichtelijke actie waar Fury Road (terecht) voor wordt geprezen realistisch? Dat kan – maar misschien geeft chaotische, onoverzichtelijke actie een betere indruk van hoe een gevecht of achtervolging eigenlijk voelt. Gaat het om praktische effecten in plaats van CGI? Het eerste is nu weer hip, maar de mogelijkheden van het laatste om het onmogelijke er “echt” uit te laten zien werden pakweg tussen Terminator 2 en The Lord of the Rings nog volop geroemd.

Wat realistisch aanvoelt heeft voornamelijk te maken met trends – het is allesbehalve een objectieve maatstaf. Realisme is uiteindelijk een dwaalspoor. Miller heeft er ook duidelijk weinig boodschap aan: als je een personage als the Doof Warrior in je film stopt heeft realisme duidelijk niet de hoogste prioriteit.

Uiteindelijk gaat het er niet om welk gereedschap je gebruikt, maar of je het goed gebruikt. Miller laat met Mad Max: Fury Road overtuigend zien hoe je dat doet.